Η πιο ενεργητική περίοδος συναισθηματικής, νοητικής και σωματικής ανάπτυξης του ανθρώπου είναι αυτή που διανύουμε από τη γέννηση μέχρι την ηλικία των 5 ετών. Γιατί, τότε ο άνθρωπος μαθαίνει να χρησιμοποιεί τα μέσα που διαθέτει, ώστε να καταλαβαίνει και να επικοινωνεί με τον κόσμο γύρω του. Γιατί, τότε αναπτύσσεται ο μηχανισμός της νοητκής και συναισθηματική μας αντίληψης.
Από 0-5 ετών, το άμεσο περιβάλλον και ειδικότερα το οικογενειακό, επιδρά βαθύτατα στην εξέλιξη της συναισθηματική νοημοσύνης και επιπλεόν στο δυναμικό του ατόμου για μάθηση και προσωπική εξέλιξη.
Ακριβώς γιατί, το άμεσο περιβάλλον είναι αυτό που πρώτα απ όλα εξερευνά ένα παιδί. Είναι ο κόσμος που πρώτα γνωρίζει ένα παιδί και ταυτόχρονα το πιο καθοριστικό για τη συνολική, μελλοντική του εξέλιξη. Κατ επέκταση η μαμά και ο μπαμπάς είναι τα σημαντικότερα πρόσωπα στη ζωή και ιδιαίτερα κατά τη βρεφική και μεταβρεφική περίοδο (0 έως 4 ετών), τα πιο απαραίτητα. Γιατί, δίπλα τους ικανοποιείται η βασικότερη ίσως ανάγκη του ατόμου, αυτή της συναισθηματικής ασφάλειας και σταθερότητας.
Κατά πόσο όμως πλήττεται αυτή η ανάγκη , όταν στην ηλικία 3 ετών, η μαμά χρειάζεται να επιστρέψει στη δουλειά και να αφήσει το παιδί σε κάποιο άλλο πρόσωπο ; Και τότε, ποια είναι η καλύτερη επιλογή για το παιδί, να μείνει στο σπίτι με τη γιαγιά ή με παιδαγωγό ή να πάει σ έναν παιδικό σταθμό; Με ποιους θα μοιραστούμε το μεγάλωμα του παιδιού μας;
Σ ένα σταθερό οικογενειακό περιβάλλον, με ορισμένο πρόγραμμα και ρουτίνες, με δεδομένη την αγάπη και την ενεργή ύπαρξη της μαμάς και του μπαμπά, ακόμα κι όταν αυτοί δουλεύου πολύ, το παιδί αισθάνεται ασφάλεια. Εναρμονίζεται με τις ανάγκες της οικογένειας, μαθαίνει να τις σέβεται και να περνά καλά μέσα στο πρόγραμμα ζωής που οργάνωσαν οι γονείς του.
Βασική όμως παράμετρος, που λειτουργεί καθοριστικά για τη διατήρηση του παραπάνω δεδομένου και επιπλέον επιδρά απόλυτα όχι μόνο για το παραπάνω, που παρουσιάζουμε ως δεδομένο και απαραίτητο στοιχείο για την ενίσχυση και την εξέλιξη της συναισθηματικής κάλυψης των πολύ μικρών παιδιών είναι οι άνθρωποι και ο χώρος που επιλέγουν οι γονείς να αφήσουν τα παιδιά, όταν χρειαστεί.
Το ιδανικότερο περιβάλλον και οι πιο κατάλληλοι άνθρωποι για να μοιραστούμε το μεγάλωμα των παιδιών μας είναι αυτοί με τους οποίους μπορούμε να συνεργαστούμε έχοντας κοινό σκοπό: Να είναι τα παιδιά μας ευτυχισμένα, ικανοποιημένα και χαρούμενα.
Συνεπώς, είναι απαραίτητο το περιβάλλον αυτό, να σέβεται τις επιθυμίες και τις ανάγκες των παιδών.
Να σέβεται και να προστατεύει τα λάθη τους, τις παράδοξες σκέψεις τους, τις αντιλειτουργικές τους συμπεριφορές.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον το μάλλωμα και η τιμωρία δε χωρούν. Τα παιδιά θυμώνουν και αντιδρούν, όταν δεν ικανοποιούνται, όταν δε γίνονται αποδεκτά. Παράλληλα έχουν ανάγκη οριοθέτησης για να νιώθουν ασφάλεια.
Σ ένα περιβάλλον με ανθρώπους που σέβονται τα παιδιά , τη θέση της τιμωρίας και του μαλλώματος παίρνει το αποτέλεσμα της ίδιας πράξης του παιδιού (Αν χτυπάω τους φίλους μου , δε θα τους έχω…)
Σ ένα περιβάλλον που αγκαλιάζει τις επιθυμίες των παιδιών , τα παιχνίδια διαμορφώνονται βάσει των επιθυμιών τους και όχι βάσει των προσωπικών αναγκών και επιθυμιών των εκπαιδυτικών.
Ας μοιραστούμε λοιπόν, το μεγάλωμα των παιδιών μας με ανθρώπους που έχουν κοινούς στόχους και όραμα για τα παιδιά.
Μαρία Παυλοπούλου
Ειδικός δημιουργικής εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας -Υπέυθυνη σχεδιασμού εκπαιδευτικού και ψυχαγωγικού προγράμματος του «Παίζω –Γελώ»